Mantelzorgmonitor Q1 2025: Ouderen zoeken naar nieuwe woonvormen

Om daar inzicht in te krijgen, voerde Beep for Help een nieuw onderzoek uit onder 1.048 Nederlanders tussen de vijftig en 65 jaar. Dit keer staan hun zorgen en voorkeuren rondom wonen weer centraal. Uit de resultaten blijkt dat een groot deel van deze groep openstaat voor nieuwe vormen van samenleven, zoals intrekken bij familie, wonen in een woongemeenschap of het delen van hun woning met een student.

Ongerust over wat komen gaat

Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) ervaren veel Nederlanders onzekerheid over hun toekomst, mede door maatschappelijke veranderingen zoals vergrijzing, migratie en individualisering. In het rapport Samenleven in de toekomst wordt benadrukt dat deze demografische ontwikkelingen mogelijk invloed hebben op de sociale cohesie en het vertrouwen in de samenleving. De zorgen over de oude dag blijven ook prominent aanwezig onder vijftigplussers, met name bij vrouwen. Uit de Mantelzorgmonitor blijkt dat maar liefst twee derde van de vrouwelijke vijftigers zich weleens zorgen maakt over hun toekomst.

Familie als vangnet

Volgens het CBS hangt het ontvangen van mantelzorg sterk samen met leeftijd, geslacht én afstand. Zo kreeg in 2022 maar liefst 31 procent van de vrouwen van 75 jaar of ouder mantelzorg, tegenover twaalf procent van de mannen. Dat verschil komt deels doordat vrouwen gemiddeld ouder worden en vaker alleen wonen. Ook speelt nabijheid een grote rol: bijna de helft van de kinderen van 80-plussers die binnen 5 kilometer woont, verleent mantelzorg. Bij grotere afstanden zakt dat percentage naar 25 procent. De bereidheid om mantelzorg mogelijk te maken via samenwonen groeit. Uit de Mantelzorgmonitor van Beep for Help blijkt dat veel vijftigplussers openstaan om familie in huis te nemen. Vooral in Drenthe is die bereidheid opvallend groot. Zo zegt bijna de helft van de ondervraagde Drentenaren dat ze (eventueel in de toekomst) openstaan om familie een plek te bieden.

Intrekken bij familie

Vrouwen met 80-plus-ouders geven vaker mantelzorg dan mannen, 47 procent van de vrouwen tegenover 26 procent van de mannen. Dit blijkt uit onderzoek van het CBS. Ook besteedden vrouwen meer tijd aan mantelzorg: veertien procent van de vrouwen gaf minstens 8 uur per week zorg, tegenover slechts zeven procent van de mannen. Uit het onderzoek van Beep for Help blijkt dat vooral vrouwelijke vijftigplussers zelf bij familie zouden intrekken. Opvallend is dat maar liefst 52 procent van de theoretisch opgeleide vrouwelijke vijftigplussers overweegt om bij familie te gaan wonen.

Een huis vol drempels

Slechts een tiende van de 65- tot 75-jarigen en een kwart van de 75-plussers woont in een seniorenwoning. Dit blijkt uit onderzoek van Woonz. In 2019 meldde het CBS dat 39,2 procent van de 55- tot 65-jarigen hun woning ongeschikt is of niet zo geschikt is om in te blijven wonen. Traplopen speelt hierbij een grote rol: 55-plussers die zonder traplopen toegang hebben tot belangrijke ruimtes zoals de keuken, toilet, badkamer en slaapkamer, zijn vaker positief over de geschiktheid van hun woning (86 procent) dan leeftijdgenoten die dat niet kunnen (54 procent). Zes jaar later speelt deze uitdaging nog steeds. Uit de Mantelzorgmonitor van Beep for Help blijkt dat veel vijftigplussers hun woning als minder passend ervaren. Een kwart van de vijftigplussers zonder thuiswonende kinderen vindt hun huidige woning ongeschikt. Mogelijk omdat er minder reden is om in een ruim, gezinsgericht huis te blijven wonen.

De woningmarkt verbindt onverwachte huisgenoten

Uit onderzoek van Viisi Hypotheken blijkt dat 61 procent van de starters er niet op rekent binnen drie jaar een woning te kunnen kopen. Ondanks lichte verbeteringen in het sentiment, blijft het vertrouwen laag, mede door hoge huizenprijzen en beperkte beschikbaarheid van betaalbare woningen. Tegelijkertijd wonen veel ouderen in relatief ruime woningen die niet altijd aansluiten bij hun huidige behoeften. Uit de Mantelzorgmonitor van Beep for Help blijkt dat een grote groep vijftigplussers openstaat voor het delen van hun woning met een student. Opvallend is dat met name mannelijke zestigers hiervoor openstaan: een zesde van hen overweegt een student in huis te nemen.

Een jaar aan data

Benieuwd naar eerdere edities van de Mantelzorgmonitor? Beep for Help voert sinds begin 2024 elk kwartaal onderzoek uit onder Nederlandse vijftigplussers, over thema’s die raken aan het ouder worden. Van financiële zorgen tot digitale vaardigheden en gezondheid. Met dit onderzoek over wonen zijn we precies een jaar verder en terug bij het onderwerp waar het mee begon. Bekijk hier het overzicht van alle eerdere onderzoeken.

‍